Mỗi năm, hàng nghìn người tại Việt Nam và trên thế giới đối diện với một thực tế nghiệt ngã: phát hiện ung thư đại trực tràng khi đã ở giai đoạn muộn. Nỗi đau không chỉ đến từ bệnh tật mà còn từ việc điều trị dài ngày, phụ thuộc vào thuốc thang và những tác dụng phụ nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Nhưng có một tin vui: chỉ cần nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo, chúng ta có thể cứu sống bản thân và những người thân yêu khỏi căn bệnh nguy hiểm này.
Chào mừng đến với kênh chia sẻ kiến thức y khoa của Bác sĩ Diệp Dung
Tôi là bác sĩ Diệp Dung, và mục tiêu của kênh này là nâng cao ý thức chăm sóc sức khỏe chủ động cho cộng đồng người Việt. Giúp mọi người tránh xa bệnh tật, thoát khỏi tình trạng lạm dụng thuốc thang kéo dài và hướng đến một cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về 6 dấu hiệu cảnh báo ung thư đại trực tràng. Nếu bạn hoặc người thân từng thấy bất kỳ dấu hiệu nào dưới đây, đừng ngần ngại hành động ngay. Điều này không chỉ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ bệnh tật mà còn mở ra cơ hội sống khỏe mạnh dài lâu.
1. Đau bụng kéo dài và âm ỉ
Cơn đau bụng kéo dài là một trong những dấu hiệu đầu tiên mà cơ thể gửi đến để cảnh báo về nguy cơ ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, nhiều người dễ dàng bỏ qua vì nghĩ rằng đó chỉ là đau do rối loạn tiêu hóa thông thường. Vậy, làm sao để nhận biết cơn đau này là bất thường?
- Tần suất: Cơn đau không xuất hiện lẻ tẻ mà kéo dài ngày qua ngày, có thể cả trong lúc nghỉ ngơi.
- Vị trí đau: Tùy thuộc vào vị trí của khối u, đau có thể xuất hiện ở bên phải, giữa, hoặc bên trái bụng. Đôi khi, cơn đau còn lan tỏa, khiến bạn khó xác định chính xác điểm đau.
- Tính chất cơn đau: Thay vì cơn đau quặn thắt, đau do ung thư thường âm ỉ, khó chịu, đôi lúc đau nhói nhẹ nhưng dai dẳng, không dứt.
- Đi kèm triệu chứng khác: Đau bụng kèm theo đầy hơi, chướng bụng, hoặc khó tiêu không rõ nguyên nhân.
Nếu những cơn đau này kéo dài trên 2 tuần, đừng xem nhẹ. Một cuộc thăm khám kịp thời không chỉ giúp phát hiện nguyên nhân mà còn có thể cứu sống bạn.
2. Thay đổi hình dạng của phân
Phân là một chỉ số sức khỏe đáng tin cậy, nhưng ít người thực sự quan sát để phát hiện bất thường. Những thay đổi về hình dạng hoặc đặc điểm của phân có thể báo hiệu sự hiện diện của khối u trong đại trực tràng.
Những dấu hiệu cụ thể bạn cần lưu ý:
- Hình dạng phân mỏng, dẹt: Đây là kết quả của việc khối u làm hẹp đường dẫn phân.
- Phân không đều, méo mó: Một số phần phân có hình dạng bình thường, nhưng xen lẫn là những đoạn mỏng hoặc méo mó bất thường.
- Phân kèm máu hoặc mùi hôi nặng: Máu lẫn trong phân có thể là dấu hiệu của tổn thương bên trong đại tràng. Nếu phân có mùi hôi khác thường, đây cũng là tín hiệu đáng lo ngại.
Quan sát phân mỗi ngày là một thói quen hữu ích. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi kéo dài nào, đặc biệt kết hợp với đau bụng hoặc đại tiện bất thường, hãy chủ động đi khám.
3. Thói quen đại tiện bất thường
Thói quen đại tiện phản ánh trực tiếp hoạt động của hệ tiêu hóa. Khi cơ thể gặp vấn đề, đặc biệt là liên quan đến ung thư đại trực tràng, bạn có thể nhận thấy:
- Tiêu chảy kéo dài không rõ nguyên nhân: Nếu tình trạng tiêu chảy xuất hiện liên tục dù bạn không thay đổi chế độ ăn hoặc không bị ngộ độc thực phẩm, đây là điều bất thường.
- Táo bón dai dẳng: Khối u trong đại tràng có thể gây tắc nghẽn một phần, khiến phân khó được thải ra ngoài.
- Tiêu chảy xen kẽ táo bón: Sự thay đổi liên tục giữa tiêu chảy và táo bón cho thấy rối loạn hoạt động co bóp trong đại trực tràng.
- Cảm giác đại tiện không hết: Bạn cảm thấy muốn đi vệ sinh ngay cả sau khi vừa đại tiện xong. Điều này xảy ra do khối u gây áp lực trong lòng đại tràng, tạo cảm giác còn phân dù thực tế đã sạch.
Nếu hiện tượng này kéo dài trên 2 tuần, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra. Đừng đợi cho đến khi triệu chứng trở nên trầm trọng hơn.
4. Sụt cân không rõ nguyên nhân
Việc giảm cân không chủ đích thường là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nghiêm trọng, trong đó có ung thư. Đối với ung thư đại trực tràng, hiện tượng sụt cân xảy ra bởi những nguyên nhân sau:
- Khối u tiêu hao năng lượng: Tế bào ung thư phát triển rất nhanh và cần nhiều chất dinh dưỡng, khiến cơ thể bạn bị “bòn rút.”
- Hấp thụ dinh dưỡng kém: Tổn thương ở đại tràng làm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn.
- Chán ăn và cảm giác đầy bụng: Nhiều người bị ung thư đại trực tràng cho biết họ luôn có cảm giác no dù ăn rất ít, thậm chí không muốn ăn gì.
Nếu bạn giảm hơn 3-5 kg trong vòng một tháng mà không thay đổi chế độ ăn hoặc mức độ vận động, đây là dấu hiệu cần được kiểm tra ngay.
5. Mệt mỏi kéo dài
Cảm giác mệt mỏi, kiệt sức là dấu hiệu thường bị bỏ qua, nhưng với ung thư đại trực tràng, nó có thể là lời cảnh báo quan trọng.
Nguyên nhân gây mệt mỏi:
- Thiếu máu mãn tính: Chảy máu trong đại tràng, dù không thấy bằng mắt thường, có thể khiến bạn bị thiếu máu. Thiếu máu làm cơ thể không nhận đủ oxy, dẫn đến cảm giác uể oải, chóng mặt.
- Tích tụ độc tố: Khi đại tràng bị tắc nghẽn, chất độc không được thải ra ngoài, gây ra trạng thái mệt mỏi và khó chịu kéo dài.
Bạn có thể cảm thấy mình cần nghỉ ngơi nhiều hơn bình thường, nhưng nghỉ ngơi lại không làm giảm sự mệt mỏi. Đây là lúc bạn cần nghiêm túc xem xét tình trạng sức khỏe của mình.
6. Đi ngoài ra máu
Máu trong phân luôn là dấu hiệu cảnh báo mạnh mẽ, cho dù máu đó xuất hiện dưới dạng nào. Đối với ung thư đại trực tràng, máu có thể có một trong hai dạng:
- Máu đỏ tươi: Thường xuất hiện khi khối u nằm gần hậu môn, khiến máu chảy trực tiếp ra ngoài.
- Máu sẫm màu hoặc máu ẩn: Nếu khối u nằm sâu hơn, máu sẽ trộn lẫn với phân, tạo ra màu nâu đen hoặc không thể nhận thấy bằng mắt thường. Trong trường hợp này, xét nghiệm tìm máu ẩn là cần thiết.
Lưu ý rằng máu trong phân không chỉ do ung thư mà còn có thể liên quan đến polyp, viêm loét đại tràng, hoặc trĩ. Dù nguyên nhân là gì, việc đi khám là điều bắt buộc để được chẩn đoán chính xác.
Tại sao cần thăm khám sớm?
Ung thư đại trực tràng không phải là “án tử” nếu được phát hiện sớm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tỷ lệ sống sót lên đến 90% nếu bệnh được chẩn đoán ở giai đoạn đầu. Đặc biệt, với những ai thuộc nhóm nguy cơ cao, hãy chủ động:
- Nội soi đại tràng: Mỗi 5-10 năm nếu bạn trên 50 tuổi.
- Kiểm tra từ năm 40 tuổi: Nếu gia đình bạn có tiền sử mắc ung thư đại trực tràng.
Thăm khám định kỳ là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình.
Lời khuyên từ bác sĩ Diệp Dung
Sức khỏe là tài sản vô giá. Để duy trì cuộc sống khỏe mạnh và tránh xa bệnh tật:
- Thói quen ăn uống lành mạnh: Bổ sung nhiều chất xơ, rau xanh, hạn chế thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn.
- Tăng cường vận động: Thể dục đều đặn giúp giảm nguy cơ mắc ung thư.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đặc biệt với các bệnh lý liên quan đến đại trực tràng.
Nếu bạn thấy nội dung này hữu ích, hãy chia sẻ để lan tỏa thông điệp bảo vệ sức khỏe đến nhiều người hơn. Cuối cùng mọi người đừng quên theo dõi kênh của Bác sĩ Diệp Dung để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích cho sức khỏe của bạn và gia đình nha!
Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh, an lành!