1. Giới thiệu
“Em bị đau khớp mấy tháng nay, không biết là viêm khớp hay thoái hóa nữa, bác sĩ ơi?”
“Tôi đau khớp gối, đi lại khó khăn, nhưng không biết phải dùng thuốc gì…”
Đây là những câu hỏi tôi gặp rất thường xuyên từ bệnh nhân, cả khi đến khám trực tiếp lẫn nhắn tin tư vấn online. Rất nhiều người đang nhầm lẫn giữa viêm khớp, thoái hóa khớp và đau khớp, dẫn đến điều trị sai cách. Bệnh không những không đỡ mà còn tiến triển nặng hơn, ảnh hưởng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống.
Vậy ba tình trạng này khác nhau như thế nào? Làm sao để nhận biết đúng và điều trị đúng hướng? Trong bài viết này, Bác sĩ Diệp Dung sẽ giúp bạn phân biệt rõ ràng, dễ hiểu và dễ nhớ nhất.
2. Phân biệt ba khái niệm: Viêm khớp – Thoái hóa khớp – Đau khớp
2.1 Viêm khớp là gì?
Viêm khớp là tình trạng viêm nhiễm tại khớp, với biểu hiện: sưng, nóng, đỏ, đau và cứng khớp, thường xuất hiện ở người trẻ đến trung niên.
Nguyên nhân thường gặp:
- Rối loạn miễn dịch (ví dụ: viêm khớp dạng thấp)
- Nhiễm khuẩn
- Chấn thương khớp
- Bệnh chuyển hóa như gout
Triệu chứng đặc trưng:
- Đau nhức khớp, nhất là buổi sáng
- Khớp sưng – nóng – đỏ
- Cứng khớp kéo dài trên 30 phút
- Kèm theo mệt mỏi, sốt nhẹ
Nếu không điều trị kịp thời, viêm khớp có thể dẫn đến biến dạng khớp, dính khớp và hạn chế vận động vĩnh viễn.
2.2 Thoái hóa khớp là gì?
Thoái hóa khớp là tình trạng hao mòn sụn khớp theo thời gian, thường gặp ở người trên 40 tuổi.
Nguyên nhân chủ yếu:
- Tuổi tác, lão hóa tự nhiên
- Mang vác nặng, vận động sai tư thế
- Thừa cân, béo phì
- Di truyền hoặc chấn thương kéo dài
Triệu chứng đặc trưng:
- Đau âm ỉ, tăng khi vận động, giảm khi nghỉ
- Cứng khớp buổi sáng dưới 30 phút
- Có thể nghe tiếng lục khục khi cử động
- Khó ngồi xổm, leo cầu thang, đứng lâu
Nếu không can thiệp sớm, thoái hóa khớp có thể dẫn đến teo cơ, biến dạng khớp, thậm chí tàn phế.
2.3 Đau khớp – Dấu hiệu cần lưu ý
Đau khớp không phải là bệnh, mà là triệu chứng của nhiều bệnh lý:
Các bệnh lý gây đau khớp:
- Viêm khớp dạng thấp
- Gout
- Thoái hóa khớp
- Chấn thương khớp
- Nhiễm khuẩn khớp
Mỗi nguyên nhân có kiểu đau khác nhau:
- Đau nhói như kim châm
- Đau âm ỉ kéo dài
- Có thể kèm sưng, nóng, đỏ
- Đôi khi chỉ đau khi vận động mạnh
Lưu ý: Đừng tự ý chẩn đoán và mua thuốc giảm đau uống, vì có thể làm mất dấu triệu chứng, trễ điều trị, hoặc gây hại gan thận.
3. Làm sao để phân biệt đúng?
Đau khớp có thể đến từ nhiều nguyên nhân, nhưng để biết bạn đang bị viêm khớp, thoái hóa khớp, hay chỉ là triệu chứng đau cơ học thông thường, bạn cần quan sát kỹ các dấu hiệu dưới đây:
Thời điểm xuất hiện cơn đau
- Nếu cơn đau xuất hiện vào buổi sáng, kèm theo cứng khớp kéo dài trên 30 phút, rất có thể bạn đang bị viêm khớp.
- Nếu cơn đau tăng lên khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi, không kèm sưng nóng, thì thoái hóa khớp là nguyên nhân phổ biến.
- Nếu cơn đau xảy ra bất chợt, có thể do tư thế sai, vận động mạnh, thì đó chỉ là đau cơ học – chưa phải bệnh lý.
Biểu hiện sưng – nóng – đỏ
- Những dấu hiệu này là đặc trưng của viêm, đặc biệt là viêm khớp dạng thấp hoặc gout cấp.
- Ngược lại, thoái hóa khớp thường không gây sưng đỏ rõ rệt, mà chỉ đau âm ỉ và vận động khó khăn.
Mức độ và kiểu đau
- Viêm khớp gây đau liên tục, đau cả khi nghỉ ngơi.
- Thoái hóa khớp gây đau khi leo cầu thang, đứng lâu, ngồi xổm, có thể có tiếng lạo xạo trong khớp.
- Nếu chỉ đau nhẹ, đau từng lúc, không lan rộng, không sưng thì có thể là đau cơ học hoặc tổn thương phần mềm quanh khớp.
Có hạn chế vận động hay không?
- Khi viêm khớp nặng, bạn có thể không gập duỗi được khớp như bình thường.
- Thoái hóa cũng gây hạn chế nhưng thường đến từ từ theo thời gian.
- Nếu cơn đau ảnh hưởng đến cử động hàng ngày, đi đứng khó khăn – hãy đi khám ngay để không bỏ lỡ giai đoạn điều trị hiệu quả nhất.
Các dấu hiệu toàn thân đi kèm
- Sốt nhẹ, mệt mỏi, sút cân thường xuất hiện trong viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh viêm hệ thống.
- Thoái hóa khớp hầu như không gây triệu chứng toàn thân.
- Gout có thể khởi phát đột ngột, kèm sưng nóng dữ dội ở ngón chân cái.
Cần làm gì để biết chính xác?
Nếu bạn vẫn còn băn khoăn, điều tốt nhất bạn có thể làm là đi khám chuyên khoa cơ xương khớp. Một số xét nghiệm bác sĩ có thể chỉ định gồm:
- Xét nghiệm máu: để kiểm tra nồng độ axit uric, chỉ số viêm, yếu tố thấp…
- Chụp X-quang khớp: phát hiện dấu hiệu thoái hóa hoặc tổn thương xương.
- Siêu âm hoặc MRI khớp: đánh giá tình trạng viêm, dịch khớp, tổn thương phần mềm.
4. Đừng để muộn mới chữa
Chị H. – 46 tuổi, đến khám với tình trạng khớp bàn tay sưng đỏ, biến dạng, cử động rất khó. Chị kể: đã bị đau nhẹ gần 1 năm nhưng nghĩ là “thoái hóa nhẹ do tuổi”, nên tự mua thuốc giảm đau uống. Đến khi bệnh nặng, mới đi khám và được chẩn đoán viêm khớp dạng thấp giai đoạn muộn.
“Ước gì mình đi khám sớm hơn…” – lời nói muộn màng nhưng rất nhiều người mắc phải.
5. Lời khuyên của Bác sĩ Diệp Dung
Là bác sĩ chuyên khoa nội và phục hồi chức năng, tôi muốn nhấn mạnh với bạn:
- Biết rõ mình đang bị gì là bước đầu tiên quan trọng nhất để điều trị hiệu quả.
- Không nên tự ý mua thuốc, đặc biệt là thuốc giảm đau – kháng viêm.
- Duy trì vận động đúng cách, ăn uống lành mạnh và khám sức khỏe định kỳ là chìa khóa giúp bạn sống khỏe – sống lâu.
- Hãy chủ động lắng nghe cơ thể mình, đừng chờ bệnh quá nặng mới tìm đến bác sĩ.
Sức khỏe là vốn quý giá nhất. Khớp khỏe – Cuộc sống nhẹ nhàng hơn.
- Nếu bạn nghi ngờ mình có dấu hiệu sớm của vấn đề xương khớp, đừng ngần ngại hãy để lại tin nhắn hoặc gọi ngay cho Bác sĩ Diệp Dung để được tư vấn lộ trình chăm sóc xương khớp cá nhân hóa, phù hợp và hiệu quả nhất.
- Hotline: [Số điện thoại] +84 91 556 23 96
- Fanpage: [Tên fanpage] https://www.facebook.com/bacsidiepdung